آشنایی با ساز فلوت،نحوه آموزش و اقسام آن

 

 

فلوت و تاریخچه آن:

 

فلوت(flute) در رده سازهای بادی قرار می گیرد و تقریبا مانند نی ایرانی است.فلوت دهنی ندارد و از طریق نفس نوازنده که از راه سوراخ کنار لوله و نزدیک سر فلوت وارد سازمیشود تولید صدا می کند و سپس با  باز و بسته کردن سوراخها به کمک انگشتان صدا را کنترل می کنند.به عبارت دیگر اکثر سازهای بادی از طریق لرزش قمیش ایجاد صدا می کنند اما فلوت از نوسان هوای دمیده شده درساز تولید صدا می کند.

این ساز جزء قدیمی ترین سازهای بادی در جهان محسوب میشود که باستان شناسان  قدمت آن را به چند هزار سال قبل نسبت می دهند.

در گذشته فلوتها از جنس چوب ساخته میشدند اما امروزه با وجود آلیاژهای مختلف از جنس طلا،نقره،مس،نیکل،پلاتینیوم  و...ساخته می شوند.

 

انواع و اقسام فلوت:

 

1-فلوت ریکوردر:

 

این نوع فلوت ابتدایی ترین و ساده ترین ساختار را در فلوتها دارد و نحوه نواختن آن بصورت مستقیم و شبیه کلارینت است.معمولا برای  آموزش موسیقی کودکان  که از بلز و فلوت استفاده میشود بیشتر فلوت ریکوردر کاربرد دارد چون نواختن آن برای کودکان راحت تر است.

فلوت ریکوردر دارای 4 مدل اصلی است:

سوپرانو(صدای بسیار زیر و مناسب ملودی های شاد)

آلتو(کمی بم تر از سوپرانو)

تنور(صدای بم،کمیاب و گرانقیمت)

باس(صدای بسیار بم،کمیاب و گرانقیمت و مناسب ملودی های غمگین) 

 

2-فلوت کلیددار:

 

فلوت کلیددار نسبت به فلوت ریکوردر حرفه ای تر است و در ارکسترها بیشتر از این نوع فلوت استفاده می شود.فلوت کلیددار با نامهای مختلفی مانند فلوت مدرن،فلوت کنسرت و فلوت بوهم(نام سازنده آلمانی آن) شناخته می شود.جنس این نوع فلوت برای افراد مبتدی از مس و روی با روکش نیکل و نقره  و در سطح حرفه ای از فلز با روکش نقره استفاده می شود.

فلوتهای ویژه نیز با روکش پلاتینیوم یا طلا ساخته میشوند که گران قیمت و سفارشی می باشند.طول فلوت کلیددار حدودا 67 سانت و وزن آن حدود 400 تا 600 گرم است.در ساخت آن بیش از 150 قطعه استفاده می شود که شامل کلیدها،فنرها،پیچ ها،میله های نگهدارنده،غلطکها و... می باشد.

 

3-فلوت چینی:

 

چین یکی از قدیمی ترین کشورها در سازهای بادی و به ویژه فلوت می باشد.در این کشور فلوتهای مختلف با صدا و جنسهای متفاوتی وجود دارد که در زیر به برخی از آنها اشاره میکنیم:

 

فلوت DIZI :مناسب برای موسیقی سنتی،اپرا و ارکستر است و از جنس چوب بامبو ساخته میشود.

فلوت XIAO :سازی قدیمی است و بصورت عمودی نواخته شده و جنسش از بامبو تیره رنگ است.

فلوت PAIXIAO :ساز باستانی چین است و ظاهر آن شبیه به پن فلوت سرخپوستان آمریکای جنوبی است.

فلوت KOUDI :این فلوت از جنس بامبو(خیزران) بوده و نسبت به انواع دیگرفلوت بسیار کوچک و ظریف است.

 

 

4-فلوت هندی(BANSURI):

 

این نوع از فلوت بیشتر در کشورهای هند و پاکستان نواخته می شود و ظاهر آن شبیه به فلوت ریکوردر است.جنس آن از چوب بامبو(خیزران) است.روی آن حدود 7 سوراخ وجود دارد و بصورت اریب دردست گرفته و نواخته می شود.

 

5-فلوت اوکارینا(OCARINA):

 

اوکارینا یکی از قدیمی ترین سازهای موسیقی در جهان است که در یافته های باستانی بشر پیدا شده است.صدای بسیار لطیف و زیبایی دارد و تقریبا صدا دهی آن شبیه فلوت ریکوردر است.جنس اصلی آن از سفال است ولی اخیرا از جنس چوب،فلز،پلاستیک و شیشه نیز ساخته می شود.تعداد سوراخهای آن بین 4 تا 13 عدد متغیر است.

 

6-فلوت چوبی:

 

این نوع از فلوت همانطور که از اسمش پیداست از جنس چوب ساخته میشود و تقریبا در اکثر نقاط جهان مورد استفاده قرار می گیرد.البته تفاوتهایی در نحوه ساخت آن وجود دارد که بستگی به موقعیت منطقه،جنس چوب موجود در آن منطقه،قطر فلوت و نحوه قرار گیری سوراخها دارد.

در ایران نیز فلوت چوبی وجود دارد که آنرا بنام فلوت عربی می شناسند و نواختن آن نسبت به فلوت کلیددار کمی سخت تر است. با آن می توان ملودیهای ایرانی،ترکی،عربی و هندی را نواخت.صدای فلوت چوبی بسیار زیبا و از آن می توان در نواختن و  تدریس فلوت  برای موسیقی های مقامی و دستگاهی استفاده کرد.

 

نحوه آموزش ساز فلوت:

 

کلاس فلوت  در حال حاضر در اکثر آموزشگاههای کشور دایر است و اساتید خوب و با تجربه ای نیز در آن فعالیت دارند .

برای شروع  آموزش موسیقی فلوت، ابتدا ساز خود را با مشاوره استاد تهیه کنید.سپس مشخص کنید که به یادگیری کدام نوع از فلوت بیشتر علاقه دارید.مدرس فلوت در ابتدا شیوه نفس گیری صحیح را به شما آموزش می دهد که این کار را با کمی تمرین و تلاش یاد می گیرید.سپس به آموزش  نتها و مشخص کردن جای آن روی ساز پرداخته و به کمک  قطعات تمرینی کلاس را پیش میبرد.در کنار این کار،  استاد فلوت  به شما قطعات و ملودی های زیبا را نیز خواهد آموخت.

آموزش فلوت  عموما طی یک دوره 30 جلسه به صورت  تدریس خصوصی  یا آموزشگاهی انجام میشود و هنرجو پس از این دوره میتواند روی سازش تسلط نسبی پیدا کند.اما برای کلاس پیشرفته و آموزش انواع دیگر فلوت می توان همین دوره ها را ادامه داد تا تسلط کامل بر این ساز به وجود آید.